بیماری کلیوی؛ علائم، علل و درمان

بیماری کلیوی، یکی از بیماری های شایع در بین مردان و زنان است. حالت تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها، از علائم بیماری کلیوی است. در ارتباط با چگونگی بوجود آمدن این بیماری، علل بیماری کلیوی می تواند متعدد و متفاوت باشه که باید هم به علل آن و هم به عوامل خطرساز بیماری کلیوی دقت کرد. عواارض بیماری کلیوی بر قلب و میزان کم خونی تاثیر مستقیم دارد. لذا ما باید در راه جلوگیری از بیماری کلیوی کوشا باشیم و همواره آزمایش های لازم برای تشخیص بیماری کلیوی و درمان بیماری کلیوی را در دستور کار خود قرار دهیم. تغذیه بیمار کلیوی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند از بروز بیماری کلیه جلوگیری کرده و یا در درمان آن موثر باشد. مراجعه به موقع به پزشک متخصص کلیه را حتما مدنظر داشته باشید. در این مقاله اطلاعات بسیار مفیدی در مورد بیماری کلیوی و موارد مرتبط با آن خواهید خواند.

بیماری کلیوی

بیماری مزمن کلیه که نارسایی مزمن کلیه نیز نامیده می شود، شامل از دست دادن تدریجی عملکرد کلیه است. کلیه‌های شما مواد زائد و مایعات اضافی خون را فیلتر می‌کنند و سپس در ادرار شما دفع می‌شوند. بیماری مزمن کلیوی پیشرفته می تواند باعث ایجاد سطوح خطرناک مایعات، الکترولیت ها و مواد زائد در بدن شما شود. در مراحل اولیه بیماری مزمن کلیه، ممکن است علائم یا نشانه های کمی داشته باشید. ممکن است تا زمانی که این بیماری پیشرفت نکرده است متوجه بیماری کلیوی خود نشوید، زیرا در بسیاری از موارد علائم بیماری کلیوی نامعلوم است. درمان بیماری کلیوی بر کاهش سرعت پیشرفت آسیب کلیه متمرکز است، معمولاً با کنترل علت ها انجام می گیرد، اما حتی کنترل علت آن ممکن است از پیشرفت آسیب کلیه جلوگیری کند. تشخیص عوامل خطرساز بیماری کلیوی از اهمیت بالایی برخوردار است. زیرا بیماری مزمن کلیه می تواند به مرحله نهایی نارسایی کلیه پیشرفت کند که بدون انجام  فیلتر مصنوعی (دیالیز) یا پیوند کلیه، کشنده خواهد شد. پزشک متخصص کلیه در درمان این بیماری در مراحل مختلف به شما کمک خواهد کرد.

علائم بیماری کلیوی

اگر آسیب کلیه به کندی پیشرفت کند، علائم و نشانه های بیماری کلیوی به مرور زمان ایجاد می شود. از دست دادن عملکرد کلیه می تواند باعث تجمع مایعات یا مواد زائد بدن یا مشکلات الکترولیت شود. بسته به شدت آن، از دست دادن عملکرد کلیه می تواند باعث شود. علائم بیماری کلیوی عبارتند از:

حالت تهوع

استفراغ

از دست دادن اشتها

خستگی و ضعف

مشکلات خواب

کم و بیش ادرار کردن

کاهش تیزبینی ذهنی

گرفتگی عضلات

تورم پا و مچ پا

پوست خشک و خارش دار

فشار خون بالا (فشار خون بالا) که کنترل آن دشوار است

تنگی نفس، اگر مایع در ریه ها جمع شود

درد قفسه سینه، اگر مایع در اطراف دیواره قلب جمع شود

علائم بیماری کلیوی اغلب غیر اختصاصی هستند. این بدان معنی است که آنها همچنین می توانند توسط بیماری های دیگر ایجاد شوند. از آنجایی که کلیه های شما قادر به جبران عملکرد از دست رفته هستند، ممکن است علائم بیماری کلیوی را تا زمانی که آسیب جبران ناپذیری رخ ندهد، متوجه نشوید.

در صورت داشتن علائم بیماری کلیوی به پزشک متخصص کلیه مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام ممکن است به جلوگیری از پیشرفت بیماری کلیوی به نارسایی کلیه کمک کند.

اگر شرایط پزشکی دارید که خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می دهد، پزشک متخصص کلیه ممکن است فشار خون و عملکرد کلیه شما را با آزمایش ادرار و خون در طول بازدید از مطب کنترل کند. از پزشک خود بپرسید که آیا این آزمایشات برای شما ضروری است یا خیر.

علل بیماری کلیوی

علل بیماری کلیوی زمانی رخ می دهد که یک بیماری شرایط عملکرد کلیه را مختل کند و باعث بدتر شدن آسیب کلیه در طی چندین ماه یا سال شود.

علل بیماری کلیوی که می تواند باعث بیماری مزمن کلیه شوند عبارتند از:

دیابت نوع 1 یا نوع 2

فشار خون بالا

التهاب واحدهای فیلتر کننده کلیه

التهاب لوله های کلیه و ساختارهای اطراف آن

بیماری های کلیوی ارثی

انسداد طولانی مدت مجاری ادراری، ناشی از بیماری هایی مانند بزرگی پروستات، سنگ کلیه و برخی سرطان ها

ریفلاکس مجرای ادراری: وضعیتی که باعث برگشت ادرار به کلیه ها می شود.

عفونت مکرر کلیه که پیلونفریت نیز نامیده می شود

حتما علل بیماری کلیوی را جدی گرفته و با مشاهده عوامل خطرساز بیماری کلیوی، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید.

عوامل خطرساز بیماری کلیوی

عواملی که می توانند خطر ابتلا به بیماری مزمن کلیه را افزایش دهند عبارتند از:

دیابت

فشار خون بالا

بیماری قلبی (قلبی عروقی)

سیگار کشیدن

چاقی

سیاه پوست بودن، بومیان آمریکا یا آسیایی آمریکایی بودن

سابقه خانوادگی بیماری کلیوی

ساختار غیر طبیعی کلیه

سن بالاتر

استفاده مکرر از داروهایی که می تواند به کلیه ها آسیب برساند. این ها عوامل خطرساز بیماری کلیوی

هستند.

عوارض بیماری کلیوی

بیماری مزمن کلیه می تواند تقریباً هر قسمت از بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد. عوارض بیماری کلیوی به طور بالقوه عبارتند از:

احتباس مایعات، که می تواند منجر به تورم در بازوها و پاها، فشار خون بالا یا مایع در ریه های شما شود

افزایش ناگهانی سطح پتاسیم در خون (هیپرکالمی)، که می تواند عملکرد قلب شما را مختل کند و می تواند تهدید کننده زندگی باشد.

کم خونی

بیماری قلبی

استخوان های ضعیف و افزایش خطر شکستگی استخوان

کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا کاهش باروری

آسیب به سیستم عصبی مرکزی شما، که می تواند باعث مشکل در تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود

کاهش پاسخ ایمنی، که شما را در برابر عفونت آسیب پذیرتر می کند

عوارض بارداری که خطراتی برای مادر و جنین در حال رشد دارد

آسیب غیر قابل برگشت به کلیه ها (مرحله پایانی بیماری کلیه) که در نهایت برای زنده ماندن نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد.

این ها عوارض بیماری کلیوی هستند که باید به آنها توجه ویژه شود. مراجعه به موقع به پزشک متخصص کلیه، یم تواند باعث جلوگیری از بیماری کلیوی و در نتیجه جلوگیری از پیدایش عوارض بیماری کلیوی شود.

جلوگیری از بیماری کلیوی

برای کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیوی و جلوگیری از بیماری کلیوی به موارد زیر توجه کنید:

هنگام استفاده از مسکن‌های بدون نسخه، حتما به دستورالعمل نوشته شده بر روی آن توجه کنید. مصرف بیش از حد مسکن ها برای مدت طولانی می تواند منجر به آسیب کلیه شود.

وزن سالم را حفظ کنید.

سیگار کشیدن می تواند به کلیه های شما آسیب برساند. لذا برای جلوگیری از بیماری کلیوی، سیگار را ترک کنید.

شرایط پزشکی خود را همواره با کمک پزشک متخصص کلیه خود کنترل و  مدیریت کنید.

تشخیص بیماری کلیوی

به عنوان اولین قدم برای تشخیص بیماری کلیوی، پزشک متخصص کلیه سابقه شخصی و خانوادگی شما را با شما در میان می گذارد. پزشک شما ممکن است در مورد اینکه آیا فشار خون بالا در شما تشخیص داده شده است، آیا دارویی مصرف کرده اید که ممکن است بر عملکرد کلیه ها تأثیر بگذارد، آیا متوجه تغییراتی در عادات ادراری خود شده اید و آیا اعضای خانواده دارید یا خیر، سؤالاتی بپرسد.در مرحله بعد تشخیص بیماری کلیوی، پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام می دهد، علائم مشکلات قلب یا عروق خونی شما را بررسی می کند و یک معاینه عصبی انجام می دهد.

برای تشخیص بیماری کلیوی، ممکن است به آزمایش‌ها و روش‌های خاصی نیز نیاز داشته باشید تا مشخص شود که میزان پیشرفت بیماری کلیوی شما چقدر است.

پزشک شما ممکن است از سونوگرافی برای ارزیابی ساختار و اندازه کلیه ها استفاده کند. ممکن است در برخی موارد از سایر آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص بیماری کلیوی استفاده شود.

پزشک ممکن است بیوپسی کلیه را توصیه کند که شامل برداشتن نمونه ای از بافت کلیه است.

درمان بیماری کلیوی

بسته به علت، برخی از انواع بیماری های کلیوی قابل درمان هستند. با این حال، اغلب، بیماری مزمن کلیه هیچ درمانی ندارد.

درمان بیماری کلیوی معمولاً شامل اقداماتی برای کمک به کنترل علائم و نشانه‌ها، کاهش عوارض و کند کردن پیشرفت بیماری است. اگر کلیه های شما به شدت آسیب ببینند، ممکن است به درمان بیماری کلیوی در مرحله نهایی نیاز داشته باشید.

پزشک شما تلاش خواهد کرد تا علت بیماری کلیوی شما را کند یا کنترل کند. بسته به علت، گزینه های درمانی متفاوت است. اما آسیب کلیه حتی زمانی که یک بیماری زمینه‌ای مانند دیابت یا فشار خون بالا کنترل شده باشد، می‌تواند بدتر شود.

عوارض بیماری کلیوی را می توان کنترل کرد تا درمان شما را راحت تر کند. درمان های دارویی دیگر بیماری ها که می تواند منجر به کاهش عوارض کلیوی شود،  شامل موارد زیر است:

-درمان بیماری کلیوی با داروهای فشار خون بالا

-درمان با داروهایی برای تسکین تورم

-داروهایی برای درمان کم خونی

-داروهایی برای کاهش سطح کلسترول

-داروهایی برای محافظت از استخوان های شما

اگر کلیه‌های شما نتوانند به خودی خود دفع مواد زائد و مایعات را حفظ کنند و دچار نارسایی کامل یا تقریباً کامل کلیه شوید، به بیماری کلیوی در مرحله نهایی مبتلا شده‌اید. در آن مرحله، شما نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارید.

پس از پیوند، باید تا پایان عمر از داروها استفاده کنید تا بدنتان از رد عضو جدید جلوگیری کند. برای پیوند کلیه نیازی به دیالیز ندارید. برای برخی که دیالیز یا پیوند کلیه را انتخاب نمی کنند، گزینه سوم درمان نارسایی کلیه با اقدامات محافظه کارانه است. اقدامات محافظه کارانه احتمالاً شامل مدیریت علائم، برنامه ریزی مراقبت از قبل و مراقبت برای راحت نگه داشتن شما (مراقبت تسکینی) خواهد بود.

تغذیه بیمار کلیوی

یک رژیم غذایی با پروتئین کمتر برای به حداقل رساندن مواد زائد در خون شما در تغذیه بیمار کلیوی موثر است. همانطور که بدن شما پروتئین را از غذاها پردازش می کند، مواد زائدی تولید می کند که کلیه های شما باید از خون شما فیلتر کنند. برای کاهش میزان کاری که کلیه‌ها باید انجام دهند، ممکن است پزشک مصرف پروتئین کمتر را توصیه کند. یک متخصص تغذیه می‌تواند راه‌هایی را برای کاهش مصرف پروتئین در حالی که رژیم غذایی سالمی دارید، پیشنهاد دهد.

بسته به وضعیت شما، عملکرد کلیه و سلامت کلی، توصیه های غذایی برای تغذیه بیمار کلیوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

از محصولات حاوی نمک اضافه خودداری کنید. با پرهیز از محصولات حاوی نمک اضافه، از جمله بسیاری از غذاهای راحت، مانند شام منجمد، سوپ های کنسرو شده و فست فودها، مقدار سدیمی که هر روز می خورید را کاهش دهید. سایر غذاهایی که نمک اضافه دارند عبارتند از: میان وعده های شور، سبزیجات کنسرو شده و گوشت ها و پنیرهای فرآوری شده.

غذاهای کم پتاسیم را انتخاب کنید. مواد غذایی با پتاسیم بالا شامل موز، پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی است. نمونه هایی از غذاهای کم پتاسیم عبارتند از سیب، کلم، هویج، لوبیا سبز، انگور و توت فرنگی. توجه داشته باشید که بسیاری از جایگزین‌های نمک حاوی پتاسیم هستند، بنابراین در صورت نارسایی کلیه باید از مصرف آنها اجتناب کنید.

مقدار پروتئین مصرفی خود را محدود کنید. متخصص تغذیه ثبت شده شما تخمین می زند که روزانه به چند گرم پروتئین نیاز دارید و بر اساس آن مقدار توصیه می کند. غذاهای پر پروتئین عبارتند از: گوشت بدون چربی، تخم مرغ، شیر، پنیر و لوبیا. غذاهای کم پروتئین شامل سبزیجات، میوه ها، نان ها و غلات هستند. تغذیه بیمار کلیوی را جدی بگیرید.