عوارض قرص اورژانسی و راهکارهای کاهش آن

جلوگیری از بارداری برای بسیاری از بانوان مهم است‌. به همین دلیل نیز راهکارهای زیادی برای جلوگیری بارداری ناخواسته وجود دارد. یکی از بهترین و موثرترین روش‌های موجود استفاده از قرص اورژانسی است‌. در این روش فرد با مصرف یک قرص پس از رابطه جنسی اختلالات هورمونی در بدن خود ایجاد می‌کند تا بتواند از بارداری جلوگیری کند. سوالاتی بسیاری در رابطه با قرص اورژانسی و عوارض آن پرسیده می‌شود. در واقع می‌توان گفت افراد بسیاری دوست دارند، بدانند مصرف قرص اورژانسی عوارضی دارد یا خیر؟ آیا این قرص می‌تواند در روند بارداری‌های آینده اختلال ایجاد کند؟ یا موجب بروز بیماری‌های مختلف در افراد شود؟

تعریف قرص اورژانسی و نحوه عملکرد آن

قرص اورژانسی به عنوان یک قرص جهت پیشگیری از بارداری پس از مقاربت (ECP) شناخته می‌شود. مصرف این قرص روشی برای جلوگیری از بارداری ناخواسته بعد از رابطه جنسی بدون محافظت یا در صورت وقوع نقص روش‌های پیشگیری معمول است. این قرص با هورمون‌های موجود، تخمک‌گذاری را به تاخیر می‌اندازد یا از لقاح تخمک توسط اسپرم جلوگیری می‌کند. اگر چه قرص اورژانسی به عنوان یک روش موثر برای پیشگیری از بارداری شناخته می‌شود اما متخصصان توصیه می‌کنند تا حد امکان از پیشگیری به این روش جلوگیری شود.

مطلب پیشنهادی: #سیپروترون کامپاند چاق کننده است؟

انواع قرص‌های اورژانسی و ترکیبات آنها

قرص‌های اورژانسی را می‌توان به دو دسته قرص‌های  لوونورژسترول (لوونل) و الا اشاره کرد.

لوونورژسترول (لوونل)

لونژیل یا لوونورژسترول  یک قرص اورژانسی پیشگیری از بارداری (ECP) است که حاوی هورمون پروژسترون لوونورژسترول است. این قرص بدون نسخه در دسترس است و می توان آن را تا 72 ساعت (3 روز) پس از رابطه جنسی بدون محافظت مصرف کرد. 

این قرص تخمک گذاری را متوقف یا به تاخیر می.اندازد تا از لقاح تخمک توسط اسپرم جلوگیری می‌کند. همچنین باعث ضخیم شدن مخاط دهانه رحم می‌شود تا از ورود اسپرم به رحم جلوگیری کند. جالب است بدانید مصرف این قرص ممکن است ریزش رحم را زودتر از موعد شروع کرده و اینگونه از لانه گزینی تخمک بارور در رحم جلوگیری کند. لوونل 75 تا 89 درصد در جلوگیری از بارداری موثر بوده و برای اکثر بانوان بی‌خطر است.

قرص ضد بارداری الا (EllaOne)

این دارو یک قرص اورژانسی پیشگیری از بارداری (ECP) است که حاوی هورمون اولیپریستال استات است. این قرص با نسخه در دسترس است و می توان آن را تا 120 ساعت (5 روز) بعد از رابطه جنسی بدون محافظت مصرف کرد. الا نیز 85 تا 95 درصد در جلوگیری از بارداری موثر است.

مطلب پیشنهادی: #علائم تخمک گذاری

بهترین زمان مناسب استفاده از قرص اورژانسی

اگر چه می‌توان حتی تا 5 روز قرص‌های اورژانسی را به منظور جلوگیری از بارداری مصرف کرد اما باید بدانید که هر چه از زمان رابطه جنسی شما کمتر گذشته باشد، اثرگذاری مصرف این قرص بیشتر خواهد بود. بهترین زمان مصرف قرص اورژانسی تا 72 ساعت (3 روز) بعد از رابطه جنسی بدون ‌محافظت است. سعی کنید در همان ساعت‌های ابتدایی پس از پایان رابطه جنسی این قرص را مصرف کنید. این نکته را نیز در نظر داشته باشید که مصرف این قرص احتمال بارداری را صفر نمی‌کند تنها شانس بارداری را 75 درصد کاهش می‌دهد.

مطلب پیشنهادی: #درمان ناباروری مردان

عوارض جانبی رایج قرص اورژانسی

مصرف قرص اورژانسی نیز مانند هر قرص دیگر ممکن است یک سری عوارض با خود به همراه داشته باشد. این علائم معمولا خفیف هستند و به صورت خود به خودی رفع می‌شوند.

از مهم‌ترین عوارض جانبی رایج قرص اورژانسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد
• خونریزی لکه‌بینی
• خستگی
• درد شکم
• تغییرات خلقی

عوارض جانبی نادر و جدی

اگر چه امکان بروز عوارض جانبی نادر و حدی بسیار کم است اما با این وجود نمی‌توان از آن‌ها غافل شد. مصرف این قرص ممکن است موجب عوارض جانبی نادر زیر باشد:

• واکنش آلرژیک
• لخته شدن خون
• فشار خون بالا
• آسیب کبدی

در صورت بروز هر یک از علائم نام برده ضروری است هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم اقدامات درمانی مورد نیاز برای شما آغاز گردد.

تداخلات دارویی

برخی از داروها می‌توانند با اثربخشی قرص اورژانسی تداخل داشته باشند و احتمال بارداری ناخواسته را افزایش ‌دهند. این داروها عبارتند از:

• داروهای ضد صرع: مانند کاربامازپین، فنی‌توئین، و اتوسوکسیمید
• داروهای ضد سل: مانند ریفامپین و ریفابوتین
• داروهای ضد قارچ: مانند کتوکونازول و ایتراکونازول
• داروهای ضد HIV: مانند نلفیناویر و ریت vonavir
• داروهای گیاهی: مانند خار مریم و گل راعی

توجه داشته باشید که این داروها می‌توانند با افزایش متابولیسم هورمون‌های موجود در قرص اورژانسی، اثربخشی آنها را ‌کاهش ‌دهند. بنابراین اگر از داروهای ‌مذکور استفاده می‌کنید، قبل از مصرف قرص اورژانسی با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید. چرا که ممکن است لازم باشد از روش‌های پیشگیری از بارداری جایگزین مانند کاندوم استفاده کنید.

مصرف قرص اورژانسی برای چه کسانی ممنوع است؟

یکی از سوالات بسیار مهمی که توسط بسیاری از افراد مطرح می‌شود این است که چه کسانی نباید از قرص اورژانسی استفاده کنند؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم مصرف قرص اورژانسی توسط زنان باردار، کسانی که از بیماری‌های کبد و کلیه رنج می‌برند، افراد مبتلا به فشار خون، کسانی که سابقه آلرژی به ترکیبات قرص، افرادی که سابقه سکته مغزی و لخته شدن خون دارند، جایز نیست. این افراد بهتر است با مشورت یک متخصص زنان از راهکارهای بهتر و کن عارضه‌تری برای جلوگیری از بارداری استفاده کنند.

راهکارهای کاهش دهنده عوارض قرص اورژانسی

خوشبختانه باید بگوییم امکان کاهش عوارض جانبی مصرف قرص اورژانسی وجود دارد. از مهم‌ترین این راهکارها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱- تغذیه

اولین اقدام جهت کاهش عوارض مصرف قرص‌های اورژانسی، اصلاح تغذیه است. سعی کنید از مصرف غذاهای چرب و سنگین بعد از مصرف قرص خودداری کنید. همچنین قرص را همراه با غذا یا یک لیوان شیر مصرف کنید تا احتمال تهوع و استفراغ را کاهش دهید.

۲- زمان‌بندی مصرف

اگر سابقه تهوع دارید، بهتر است قرص را قبل از خواب مصرف کنید. همچنین در طول روز به طور مکرر مایعات بنوشید تا از کم‌آبی بدن جلوگیری کرده و عوارض جانبی را به طور قابل توجهی کاهش دهید.

۳- ورزش

افزایش تحرک یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند به کاهش علائم ناشی از این بیماری بسیار کمک کند. اگر تحرک کافی ندارید، احتمالا عوارض بیشتری را تجربه خواهید کرد.

۴- محدودیت مصرف

مصرف مکرر این قرص به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. چرا که مصرف زیاد می‌تواند عوارض را چندین برابر کند. سعی کنید در صورت الزام از این قرص استفاده کنید.

۵- استفاده از دیگر روش‌های پیشگیری

سعی کنید تا حد امکان از  دیگر روش‌های پیشگیری از بارداری منظم مانند کاندوم، قرص‌های ضد بارداری، IUD و ایمپلنت استفاده کنید.

مطلب پیشنهادی: #دلایل قائدگی نامنظم

سخن پایانی

در این مطلب به بررسی عوارض قرص اورژانسی پرداختیم و گفتیم که مصرف این قرص ممکن است چه اتفاقات ناخوشایندی را برای فرد به دنبال داشته باشد. اگر به هر دلیلی تصمیم دارید قرص اورژانسی مصرف کنید، بهترین راهکار برای کاهش عوارض برخورداری از یک رژیم غذایی سالم و مناسب است. برای دریافت یک رژیم غذایی سالم متناسب با شرایط خود می‌تواند از متخصصان ما در #ابوفاضل شاهین شهر کمک بگیرید.