انحراف چشم یا استرابیسم چیست و درمان آن به چه صورت است؟!

استرابیسم چشم (چشم های ضربدری) یا انحراف چشم وضعیتی است که در آن چشم‌ها در یک راستا قرار نمی‌گیرند. به عبارت دیگر، یک چشم در جهتی متفاوت با چشم دیگر می‌چرخد. در شرایط عادی، شش عضله که حرکت چشم را کنترل می‌کنند با هم کار می‌کنند و هر دو چشم را در یک جهت نشان می‌دهند. بیماران مبتلا به انحراف چشم در کنترل حرکات چشم مشکل دارند و نمی‌توانند تراز طبیعی چشم (وضعیت چشم) را حفظ کنند. در این مطلب از ابوفاضل شاهین شهر می‌خواهیم با انحراف چشم آشنا شویم و بدانیم تشخیص انحراف چشم به چه صورت است، علت انحراف چشم چیست و بفهمیم آیا عمل انحراف چشم خطرناک است و ببینیم درمان انحراف چشم چیست؟! پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

انحراف چشم چیست؟

استرابیسم را می توان بر اساس جهت چشم چرخانده یا ناهماهنگ طبقه بندی کرد:

• چرخش به داخل (ازوتروپی)
• چرخش به بیرون (برون گرا)
• چرخش به سمت بالا (هیپرتروپی)
• چرخش رو به پایین (هیپوتروپی)

انواع مختلفی از استرابیسم وجود دارد. دو مورد رایج عبارتند از:

ازئوتروپی تطبیقی

این اغلب در مواردی که بینایی تصحیح نشده و همچنین زمینه ژنتیکی (سابقه خانوادگی) برای چرخش چشم‌ها وجود دارد، رخ می‌دهد. از آنجا که تمرکز کردن، به معنای سمتی است که چشم‌ها به طرف آن نگاه می‌کنند؛ در نتیجه تلاشی که برای تمرکز بیشتر برای نگه داشتن اجسام دور، در ناحیه وضوح صورت می‌گیرد، باعث چرخش چشم‌ها به داخل می‌شود. علائم شامل دوبینی، بستن یا پوشاندن یک چشم هنگام نگاه کردن به چیزی در نزدیکی و کج کردن یا چرخاندن سر است. این نوع استرابیسم معمولاً در چند سال اول زندگی شروع می‌شود. این بیماری معمولاً با عینک درمان می‌شود؛ اما ممکن است نیاز به وصله چشم و یا جراحی روی عضلات یک یا هر دو چشم داشته باشد.

اگزوتروپی متناوب

در این نوع استرابیسم، یک چشم روی یک هدف ثابت می‌شود (متمرکز می‌شود) در حالی که چشم دیگر به طرف دیگر نگاه می‌کند. علائم ممکن است شامل دوبینی، سردرد، مشکل در خواندن، خستگی چشم و بستن یک چشم هنگام مشاهده اجسام دور یا در نور شدید، باشد. بیماران ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند در حالی که ممکن است انحراف چشم (تفاوت چشم‌ها) را متوجه شوند. اگزوتروپی متناوب می‌تواند در هر سنی رخ دهد. درمان ممکن است شامل عینک، بستن یک چشم با چشم‌بند و تمرین چشم به‌عنوان درمان خانگی انحراف خانگی و/یا جراحی روی عضلات یک یا هر دو چشم باشد.

 انحراف چشم نوزادان

نوع دیگری از استرابیسم، ازتروپی نوزادان نامیده می‌شود. این انحراف چشم نوزادان با مقدار زیادی چرخش به داخل هر دو چشم در نوزادان مشخص می‌شود که معمولاً قبل از شش ماهگی شروع می‌شود. معمولاً مقدار قابل توجهی دوربینی وجود ندارد و عینک انحراف را اصلاح نمی‌کند. چرخش به داخل ممکن است به صورت نامنظم شروع شود، اما به زودی ماهیت ثابتی پیدا می‌کند. درمان این نوع استرابیسم، جراحی بر روی ماهیچه‌های یک یا هر دو چشم برای اصلاح هم ترازی است.

درمان انحراف چشم در بزرگسالان

بزرگسالان نیز ممکن است استرابیسم را تجربه کنند. به‌طور معمول، ناهماهنگی چشم در بزرگسالان به دلیل سکته مغزی است، اما همچنین می‌تواند در اثر ضربه فیزیکی یا استرابیسم دوران کودکی رخ دهد که قبلاً درمان نشده است یا عود یا پیشرفت کرده است. استرابیسم در بزرگسالان را می‌توان به روش‌های مختلفی از جمله مشاهده، بستن یک چشم با چشم‌بند، عینک منشوری و/یا جراحی استرابیسم درمان کرد.

علت انحراف چشم چیست؟

ممکن است براتون سوال پیش آمده باشه ک هدلیل انحراف چشم چیست ؟! بیشتر علت انحراف چشم ناشی از اختلال در کنترل عصبی عضلانی حرکت چشم است. مشکل واقعی در عضله چشم، یک مسئله کمتر رایج است. انحراف چشم اغلب ارثی است، به طوری که حدود ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به استرابیسم یکی از اعضای خانواده آن‌ها مشکل مشابهی دارند.

سایر شرایط مرتبط با استرابیسم عبارتند از:

• عیوب انکساری اصلاح نشده
• بینایی ضعیف در یک چشم
• فلج مغزی
• سندرم داون (۶۰-۲۰ درصد از این بیماران مبتلا هستند)
• هیدروسفالی (یک بیماری مادرزادی که منجر به تجمع مایع در مغز می‌شود)
• تومورهای مغزی
• سکته مغزی (علت اصلی استرابیسم در بزرگسالان)
• آسیب‌های سر که می‌تواند به ناحیه‌ای از مغز که مسئول کنترل حرکت چشم است، اعصابی که حرکت چشم را کنترل می‌کنند و ماهیچه‌های چشم آسیب برساند.
• مشکلات عصبی (سیستم عصبی)
• بیماری گریوز (تولید بیش از حد هورمون تیروئید)

زمان ایجاد انحراف چشم

در سن ۳ تا ۴ ماهگی، چشمان نوزاد باید بر روی اجسام کوچک متمرکز شود و چشم‌ها باید صاف و در یک راستا باشند. یک نوزاد ۶ ماهه باید بتواند روی اشیاء نزدیک و دور تمرکز کند.

انحراف چشم معمولا در نوزادان و کودکان خردسال ظاهر می‌شود و اغلب در سن ۳ سالگی کودک ظاهر می‌شود. با این‌حال، کودکان بزرگ‌تر و حتی بزرگسالان ممکن است به انحراف چشم مبتلا شوند. بروز ناگهانی استرابیسم، به ویژه با دوبینی، در یک کودک بزرگتر یا بزرگسال می‌تواند نشان دهنده یک اختلال عصبی جدی‌تر باشد. اگر این اتفاق افتاد، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید.

وضعیتی به نام شبه استرابیسم (استرابیسم کاذب) می‌تواند اینطور به نظر برسد که یک نوزاد چشم‌هایش انحراف دارد، در حالی که در واقع چشم‌ها به یک نقطه نگاه می‌کنند. شبه استرابیسم می‌تواند ناشی از پوست اضافی پوشاننده گوشه‌های داخلی چشم و یا پل بینی صاف باشد. همانطور که صورت کودک رشد می‌کند و خود کودک بزرگ‌تر می‌شود، چشم‌ها دیگر انحراف‌دار به نظر نمی‌رسند.

تشخیص انحراف چشم چگونه است؟!

افراد بالای چهار ماه که به نظر می‌رسد دارای بیماری استرابیسم هستند، باید توسط چشم پزشک اطفال معاینه کامل چشم داشته باشند و زمان بیشتری را صرف بررسی نحوه تمرکز و حرکت چشم‌ها کنند. روش تشخیص انحراف چشم، ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• سابقه بیمار (برای تعیین علائم بیمار، سابقه خانوادگی، مشکلات کلی سلامت، داروهای مورد استفاده و سایر علل احتمالی علائم)
• بینایی (خواندن حروف از نمودار چشم یا بررسی رفتار بصری کودکان خردسال)
• انکسار (بررسی چشم‌ها با یک سری لنزهای اصلاحی برای اندازه گیری نحوه تمرکز نور). لازم نیست کودکان آنقدر بزرگ شده باشند که هنگام بررسی عینک، بازخورد شفاهی بدهند.
• تست‌های هم‌ترازی و تمرکز
• معاینه پس از اتساع (پهن شدن) مردمک‌ها برای تعیین سلامت ساختارهای داخلی چشم

روش درمان انحراف چشم چیست؟!

روش‌های درمانی می‌توان شامل درمان خانگی انحراف چشم باشد یا درمان‌هایی که از طریق عمل جراحی هستند. درمان خانگی به معنای این است که افراد با دریافت عینک یا تمرین، در خانه این مشکل را برطرف می‌کنند و نیاز به درمان‌های پیچیده‌تر نیست. گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:

• عینک یا لنز تماسی: در بیماران با عیوب انکساری اصلاح نشده، استفاده می‌شود. با استفاده از لنزهای اصلاحی، چشم‌ها به تمرکز کمتری نیاز دارند و ممکن است مستقیم بمانند.
• لنزهای منشوری: لنزهای ویژه‌ای که می‌توانند نور وارد شده به چشم را خم کرده و میزان چرخش چشم را کاهش دهند، باید برای مشاهده اجسام انجام شوند.
• ارتوپتیک (تمرینات چشمی): ممکن است بر روی برخی از انواع انحراف چشم، به ویژه نارسایی همگرایی (نوعی اگزوتروپی) اثر بگذارد.
• داروها: قطره یا پماد چشم. همچنین تزریق سم بوتولینوم نوع A (مانند بوتاکس) می‌تواند عضله چشم بیش فعال را تضعیف کند. بسته به وضعیت بیمار، ممکن است از این درمان‌ها، همراه یا در محل جراحی استفاده شود.
• بستن چشم: برای درمان آمبلیوپی (تنبلی چشم)، اگر بیمار همزمان با انحراف چشم داشته باشد. بهبود بینایی همچنین ممکن است کنترل ناهنجاری چشم را بهبود بخشد.
• جراحی ماهیچه چشم: جراحی طول یا موقعیت ماهیچه‌های چشم را تغییر می‌دهد، به‌طوری که چشم‌ها به درستی تراز می‌شوند. این عمل تحت بیهوشی عمومی با بخیه‌های محلول انجام می‌شود. گاهی به بزرگسالان جراحی انحراف چشم قابل تنظیم پیشنهاد می‌شود ، جایی که موقعیت ماهیچه‌های چشم بعد از عمل تنظیم می‌شود. این جراحی، بسار حساس است، اما جزو جراحی‌های خطرناک با خطر مرگ، محسوب نمی‌شود.

درمان انحراف چشم و سلامتی

حالا که متوجه شدیم انحراف چشم چیست و پاسخ سوال آیا عمل انحراف چشم خطرناک است را دانستیم؛ باید بدانیم به‌صورت کلی، تشخیص به موقع بیماری‌ها و به‌‌خصوص انحراف چشم، اهمیت دارد. البته مثل بیشتر بیماری‌ها، توجه به تغذیه مناسب و استفاده از انواع ویتامین‌ها در #ابوفاضل شاهین شهر کلیک کنید.