بیماری هایی که باعث چاقی می شوند؛ کدام هستند؟!

طبق تعریف سازمان جهانی بهداشت، به فردی چاق گفته می‌شود که چربی به‌صورت غیرطبیعی و مازاد در بدن او تجمع کرده و باعث می‌شود فرد ظاهری ناموزون داشته باشد و همچنین عوارض و خطراتی را نیز برای وی به دنبال خواهد داشت. شاخص توده‌ی بدنی یا BMI با استفاده از قد و وزن، تناسب‌اندام را بیان می‌کند. چاقی برای بیماری‌های جدی مانند دیابت نوع ۲، بیماری‌های قلبی و سرطان خطر بیشتری به همراه دارد، بااین‌حال افراد سالم نیز از خطرات چاقی در امان نخواهند بود. چاقی یک بیماری شایع در میان مردم جهان است و دلایل چاقی نیز بسیار متفاوت هستند. مهم‌ترین راه درمان، تشخیص علت آن است. مصرف کالری بیش از سوزاندن آن‌ها در طولانی‌مدت منجر به چاقی می‌شود. باگذشت زمان کالری‌های اضافی جمع شده و موجب اضافه‌وزن می‌شوند. در حالی دریافت کالری زیاد و تحرک کم مهم‌ترین و غالب‌ترین دلیل برای اضافه‌وزن است، اما دلایل دیگری مانند بیماری‌ها نیز ممکن است، وجود داشته باشد که گاهی این بیماری‌ها غیرقابل‌کنترل هستند. با ما در ابوفاضل شاهین شهر همراه باشید تا این بیماری‌ها را باهم بررسی کنیم.

چه بیماری‌هایی عامل چاقی هستند؟

به گفته پزشکان به‌جز تغذیه و تحرک، چاقی عوامل پنهان دیگری نیز دارد. این عوامل پنهانی گاهی اوقات بیماری‌های قابل‌کنترلی هستند. پس باهم نگاهی به برخی از مهم‌ترین علل پنهان چاقی بیاندازیم.

• کم‌کاری تیروئید

ازجمله بیماری‌های که باعث چاقی می‌شود، کم‌کاری تیروئید است که موجب کاهش هورمون مربوط به افزایش سوخت‌وساز بدن و متابولیسم می‌گردد. کم‌کاری تیروئید سبب خواهد شد که بدن نتواند به حد کافی مواد مصرفی فرد را بسوزاند که این مسئله می‌تواند سبب چاقی در افراد مبتلابه کم‌کاری تیروئید شود.

• اختلالات خواب

اینسومنیا، آپنه ی خواب، سندروم پاهای بی‌قرار و هر عامل دیگر بی‌خوابی موجب اضافه‌وزن خواهد شد. اختلال خواب باعث تحریک گرسنگی شده و درنتیجه اگر فرد به‌اندازه کافی نخوابد و یا چرت نزند، دچار پرخوری می‌گردد. به‌علاوه یک مطالعه جدید نشان می‌دهد افرادی که کم می‌خوابند با لذت بیشتری غذا می‌خورند و این خود باعث می‌شود بیش از بقیه‌ی افراد مواد غذایی مصرف نمایند و از طرفی هم به خاطر خستگی زیاد نمی‌توانند فعالیت کافی جهت سوزاندن کالری داشته باشند. 

• افسردگی

افرادی که از  افسردگی  رنج می‌برند، اغلب به چند دلیل دچار اضافه‌وزن می‌شوند. بسیاری از افراد دچار افسردگی، احساس نیاز به خوردن غذا را در خود می‌یابند، برخی به دلیل تحرک ناکافی و برخی به دلیل مصرف داروهای چاق‌کننده‌ی ضدافسردگی دچار اضافه‌وزن می‌شوند.

البته داروهای ضدافسردگی تنها داروهایی نیستند که موجب اضافه‌وزن می‌شوند. بلکه داروهای دیگری مانند داروهای دیابت و تنظیم‌کننده متابولیسم غدد درون‌ریز مانند انسولین، بتابلوکر ها و حتی داروهای ضدبارداری ازجمله‌ی این داروها می‌باشند. پس هرگاه دچار اضافه‌وزن ناگهانی شدید، فکر کنید که آیا اخیراً داروی جدیدی را مصرف نموده‌اید یا خیر؟

• اختلالات درد

هر بیماری‌ای که موجب ایجاد دردهای مزمن شود ازجمله فیبرومیالژی، ورم مفاصل و سیاتیک موجب اضافه‌وزن خواهد شد. افرادی که دچار دردهای مزمن هستند، تمایل بیشتری به خوابیدن و یا عدم تحرک و یکجا نشستن دارند. همچنین داروهای مسکن درد، به‌خصوص آن‌هایی که برای عصب تجویز می‌شوند نیز می‌توانند به‌اضافه وزن کمک کنند.

• سندروم کوشینگ

سندروم یا نشانگان کوشینگ در اثر فعالیت زیاد بخش قشری غده آدرنال ایجاد می‌شود. این سندرم را هایپرکورتیزولیسم (افزایش کورتیزول) نیز می‌نامند. این بیماری بسیار نادر است و به دلیل افزایش تولید هورمون کورتیزول باعث افزایش وزن در فرد مبتلا می‌شود.

ازنظر ظاهر، این افراد دارای لاغری نسبی بدن می‌باشند، درحالی‌که تجمع چربی در ناحیه شکم و گردن وجود دارد. پوست نازک و شکننده، عدم تحمل گلوکز، خون‌مردگی، رشد مو در صورت، قطع قاعدگی در زنان، کلفتی صدای بیمار و کاهش میل جنسی هم در زنان و هم در مردان از دیگر علائم این سندروم هست.

• یائسگی

یائسگی که یکی از مراحل زندگی خانم‌ها است و کسب چند کیلوگرم وزن در این دوره شایع هست. اختلال خواب، گرگرفتگی و تعریق شبانه نیز از عوارض دیگر این دوران محسوب می‌شوند که می‌توانند در کنار عدم تعادل هورمونی، به دلیل کاهش فعالیت بدنی موجب چاقی شوند.

بیشتر بخوانید: در این مطلب به بررسی #مضرات چاقی و اضافه وزن پرداختیم.

عوارض چاقی

در اینجا باید بررسی کرد که عوارض چاقی چیست تا به فکر راهی برای خلاصی از این معضل بود.

•  فشار خون

 هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی نیز بیشتر خواهد شد. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تأمین شود. هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می‌شود، افزایش می‌یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره‌ی سرخرگ‌های شما وارد می‌شود.

• دیابت

افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می‌شود. لذا این هورمون نمی‌تواند با مقادیر نرمال قبلی، وظیفه‌ی خود را که کنترل قند خون است، به‌درستی انجام دهد و قند خون بالا می‌رود که خود یکی از عوامل مهم خطر برای سلامتی فرد است.

• اختلال در چربی‌های خون

 رژیم‌های غذایی که دارای مقدار زیادی چربی‌های اشباع‌شده هستند، می‌توانند علاوه بر ایجاد چاقی باعث بالا رفتن کلسترول بد خون شوند. چاقی همچنین باعث پایین آمدن سطح کلسترول خوب خون و بالا رفتن سطح‌ تری گلیسیرید خون می‌شود.

• بیماری عروق کرونر

 این بیماری یکی از اشکال بیماری‌های قلبی – عروقی است که از رسوب چربی در جدار سرخرگ‌های کرونر ایجاد می‌شود. پس از مدتی، رسوب این چربی‌ها باعث تنگ‌تر شدن دیواره‌ی داخلی عروق شده و خون کمتری به بافت قلب می‌رسد. کاهش خون‌رسانی به قلب، باعث آنژین صدری می‌شود. انسداد کامل عروق قلبی می‌تواند باعث سکته‌ی قلبی شود.

• سکته‌ی مغزی

چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ‌ها می‌شود که می‌تواند سرخرگ‌های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. حالا اگر لخته‌ی خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می‌تواند به‌طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه‌ای از مغز شده و منجر به سکته‌ی مغزی گردد.

• سایش مفاصل

 در افراد چاق به علت افزایش فشار وارده بر مفاصل زانو، ران و مهره‌های پایین کمری، غضروف مفصلی تخریب‌شده و باعث ایجاد درد مفصل و سفتی آن‌ها می‌شود.

• توقف تنفس در خواب

این عارضه بیشتر در افراد چاقی که زیاد خور خور می‌کنند، دیده می‌شود. این افراد به هنگام خواب شبانه، به علت انسداد مسیرهای هوایی ریه‌ها، برای مدت کوتاهی دچار توقف تنفس شده و مکرراً در طول شب‌بیدار می‌شوند. درنتیجه خواب باکیفیتی در شب ندارند و در طول روز نیز به علت اختلال در خواب شبانه‌ی خود، دچار گیجی بوده و مرتب چرت می‌زنند.

• سرطان

انواعی از سرطان‌ها با اضافه‌وزن همراه هستند که در زنان می‌توان به سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان گردن رحم و سرطان کیسه‌ی صفرا اشاره کرد. مردان چاق نیز نسبتاً در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های کولون، رکتوم و پروستات هستند.

• # کبد چرب

در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می‌شود که این تجمع چربی در کبد، می‌تواند باعث ایجاد التهاب و حتی تخریب بافت کبد شود و نهایتاً به بیماری نارسایی کبدی (سیروز) منجر شود.

• بیماری کیسه‌ی صفرا

 به علت تجمع چربی، کلسترول بیشتری نیز در بدن به وجود می‌آید که این کلسترول اضافی می‌تواند در کیسه‌ی صفرا رسوب کند و باعث سنگ کیسه‌ی صفرا شود.

راه‌کارهایی برای درمان چاقی

• ایجاد تغییر در رژیم غذایی

این موضوع برای همه شفاف است که مصرف غذاهای پرچرب، پرکالری، سرخ‌کردنی، بسیار شیرین و … سبب چاقی می‌شود. پس با تغییر نوع رژیم غذایی خود به غذاهای سالم، از چاقی دور بمانید و آن را درمان کنید.

• انتخاب مواد غذایی سالم

برخی از غذاها علاوه بر اینکه کالری بسیار کمی دارند، میزان سیر کردن آن‌ها نیز بیشتر است. مصرف مواد غذایی مانند میوه‌ها، انواع سبزی‌ها، غذاهای دارای فیبر، غذاهای دارای پروتئین، غذاهای دارای امگا 3 و 6، غذاهای دارای کربوهیدرات، روغن‌های طبیعی و…. بسیار سالم است و همچنین گزینه‌های مناسبی برای درمان چاقی می‌باشند.

• افزایش فعالیت بدنی

فعالیت بدنی و ورزش‌های روزانه تأثیر شگرفی بر روی لاغری دارد. در طول مدت درمان چاقی، اگر سایر روش‌های درمان چاقی با ورزش کردن همراه باشند؛ بی‌شک شما سریع‌تر به وزن ایده آل خود خواهید رسید. همچنین ورزش کردن باعث می‌شود تا در زمان لاغر شدن، عضلات و پوست بدن شما افتاده و شل نباشند.

• تغییر زندگی گذشته

به‌طورکلی اگر به دنبال علت چاقی و درمان آن هستید؛ بهتر است با سبک زندگی خود در دوران چاقی خداحافظی کنید. تحرک خود را افزایش دهید، آب به میزان بیشتری بنوشید، در میان وعده‌های روزانه خود از میوه و سبزی‌ها استفاده کنید، برنامه منظم ورزش هفتگی داشته باشید، بهترین زمان را برای غذا خوردن انتخاب کنید، برخی بیماری‌های خود را درمان کنید، روحیه خود را تقویت و شاد کنید و ….

البته باید متذکر شد بهترین روش برای درمان چاقی می‌تواند مراجعه به متخصص تغذیه باشد. درواقع متخصص تغذیه با بررسی بدن شما و نوع چاقی شما، کمک مؤثری در درمان چاقی می‌کند. بهاره ابوفاضل شاهین شهر نیز یکی از متخصصین تغذیه است که با ارائه برنامه‌های رژیم غذایی به شما در درمان چاقی و مبتلا نشدن به عوارض آن کمک می‌کند. پس به سایت#رژیم من دریافت کنید.