فوبیا و هراس های مختلف!

فوبیا واژه‌ای است که این روزها در مکالمات روزمره افراد غیرمتخصص نیز به‌کرات شنیده می‌شود. اکثر افراد زمانی که قصد دارند میزان بالای ترس خود نسبت به موضوعی خاص را به دیگران توضیح دهند، از واژه فوبیا برای توصیف یا حتی اغراق در این حس واهمه و وحشت استفاده می‌کنند؛ اما آیا می‌دانستید که فوبیا به‌راستی یک اختلال روانی است و نوعی بیماری به شمار می‌رود؟ در ادامه قصد داریم درباره اختلال فوبیا، علائم، اثرات و استرس ناشی از بروز آن در افراد صحبت کنیم و نشان دهیم که چگونه ترس مرضی است که می‌تواند نیازمند درمان و استفاده از دارو باشد. به‌عبارت‌دیگر هراس بیش‌ازاندازه و غیرقابل‌کنترل می‌تواند نوعی اخلال باشد که نیاز به درمان دارد؛ اما با شناخت انواع فوبیا بهتر می‌توان تشخیص داد که چه نوع درمانی برای فرد بیمار لازم است.

روانشناسی فوبیا

همان‌طور که احتمالاً می‌دانید، فوبیا یک حالت ترس و واهمه شدید و غیرقابل‌کنترل است که در مغز فرد را از هرگونه تفکر و منطقی عاری نگه‌داشته و افسار رفتار و واکنش‌های او را به دست می‌گیرد. این حالت زمانی رخ می‌دهد که شخص با موضوعی که نسبت به آن فوبیا دارد روبه‌رو می‌شود.

در روانشناسی فوبیا را به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌کنند؛ اما به‌طورکلی هر زمان که شخصی نسبت به موضوعی دچار ترس غیرقابل‌کنترل باشد می‌گویند که فوبیا رخ‌داده است. این اختلال اضطرابی در موارد حاد، حتی زمانی که آن موضوع ترسناک برای فرد رخ نداده است نیز افکار و احساسات او را تهدید می‌کند.

در ادامه برخی از این دسته‌بندی‌ها را معرفی کرده و درباره هر یک توضیحی مختصر ارائه می‌کنیم. در نظر داشته باشید که انواع فوبیا در افراد مختلف به اشکال گوناگون هویدا شده و خودنمایی می‌کند.

بامطالعه مثال‌هایی در این زمینه بهتر می‌توانیم نسبت به فوبیا اطلاعات کسب کرده و انواع آن را بشناسیم.

تست فوبیا:

برای آنکه دریابید آیا به فوبیای خاصی دچار هستید یا نه همچنین برای اینکه بدانید آیا شما فقط از موضوعی خاص می‌ترسید یا نسبت به آن فوبیا دارید، می‌توانید از پزشکان و متخصصان در مراکز مشاوره و روانشناسی معتبر کمک بگیرید. تست فوبیا، به شما کمک می‌کند متوجه شوید به کدام‌یک از انواع فوبیا دچار هستید و آیا این فوبیای شما حاد بوده و نیازمند درمان است یا می‌توانید زندگی روزمره خود را توأم با آن ادامه دهید.

انواع فوبیا:

پیش از مطالعه انواع فوبیا معرفی‌شده در زیر، در نظر داشته باشید نباید فوبیا را با ترس اشتباه گرفت. ممکن است بامطالعه هر یک از این اختلالات متوجه شوید که خود نیز دارای یک یا چند مورد از آن‌ها هستید، اما باید بتوانید تفاوت ترس از فوبیا را تشخیص دهید.

• آگورا فوبیا:

این اختلال را ترس از مکان‌های باز نیز معرفی می‌کنند. مبتلایان به این فوبیا زمانی که در محوطه‌های باز یا مکان‌های عمومی با تجمع مردم حضور می‌یابند دچار حملات وحشت‌زدگی می‌شوند. تپش قلب، احساس خفگی و تنگی نفس، غش کردن و از حال رفتن، تهوع و حتی استفراغ می‌تواند از عوارض این وحشت‌زدگی باشد.

• سوشال فوبیا:

به این اختلال فوبیای اجتماعی نیز می‌گویند. افراد مبتلابه این اختلال از حضور در اجتماع واهمه دارند و نمی‌توانند فعالیت‌های روزمره و عادی خود را در محیط‌هایی که افراد دیگری نیز حضور دارند به‌درستی انجام دهند. آن‌ها از قضاوت دیگران تا مسخره شدن توسط آن‌ها به‌شدت وحشت داشته و قادر به انجام هیچ کاری در جمع نیستند. غذا خوردن، نوشیدن، صحبت کردن با تلفن و دیگر فعالیت‌های ساده روزمره برای آن‌ها به امری دشوار در جمع تبدیل می‌شود.

• آویاتو فوبیا:

ترس از پرواز همان موضوعی است که سبب می‌شود بسیاری از افراد از سوارشدن بر هواپیما اجتناب کرده و تا جای ممکن سفرهای زمینی را جایگزین سفرهای هوایی کنند.

در نظر داشته باشید اگر شما شخصی هستید که از پرواز می‌ترسید اما همواره قادر به غلبه کردن بر ترس خود و نشستن در هواپیما هستید، نباید نام فوبیای پرواز را بر خود بگذارید؛ زیرا فوبیا بیماری است که به‌هیچ‌وجه نمی‌تواند بر بیماری خود غلبه کرده و در شرایط مواجه با موضوعی که از آن واهمه دارد دچار عواقب جسمانی مانند تهوع، غش کردن و مواردی ازاین‌دست می‌شود. چنانچه شما نیز علیرغم سوارشدن بر هواپیما چنین حالاتی را تجربه می‌کنید، احتمالاً از فوبیای خفیف برخوردار هستید.

در ادامه چند نمونه از رایج‌ترین فوبیاها را معرفی می‌کنیم.

فوبیای مار:

یکی دیگر از رایج‌ترین ترس‌ها و وحشت‌زدگی‌هایی که خود را به شکل فوبیا نمایان می‌سازد، فوبیای مار است. در چنین فوبیایی فرد به طرز وحشتناکی از تماشا، مواجهه و رویارویی و یا حتی فکر کردن به هر نوع ماری واهمه دارد.

فوبیا ارتفاع:

آکروفوبیا یا ترس از ارتفاع نام دیگر این اختلال است و بدیهی است که افراد با حضور در ارتفاع یا فضاهایی که فاصله قابل‌توجهی از سطح زمین‌دارند، دچار این واهمه می‌شوند. چنین افرادی حتی با تماشای ویدیوها یا تصاویری که از ارتفاعات تهیه شده است نیز دچار این واهمه می‌شوند.

فوبیا گربه:

احتمالاً شما هم بسیاری از افراد را دیده‌اید که در خیابان راه می‌روند و زمانی که یک گربه به سمت آن‌ها می‌رود، جیغ کشیده یا فرار می‌کنند و اصلاً در نظر ندارند که سایر افراد در حال نظاره کردن آن‌ها هستند. شاید با خود بیندیشید که این افراد می‌توانند اندکی معقول‌تر رفتار نمایند، اما این‌طور نیست. فوبیای گربه به آن‌ها اجازه نمی‌دهد که به فکر قضاوت دیگران باشند. درواقع آن‌ها در آن لحظه تنها به فکر دور کردن گربه از خود هستند.

درمان فوبیا:

در مواقعی که فوبیا حاد نباشد، شخص می‌تواند با دریافت مشاوره کلامی و یا حتی مطالعه کتاب و مقاله شروع به خوددرمانی کرده و بر ترس اندک اما غیرعادی خود غلبه نماید؛ مانند افرادی که فوبیای پرواز دارند اما سوار هواپیما می‌شوند اگرچه ممکن است دچار واهمه شوند و حالاتی غیرعادی پیدا کنند اما می‌توانند افسار عملکرد خود را در دست داشته باشند.

در شرایطی که فوبیا حاد باشد، فرد نیاز به دارو دارد. حتی ممکن است تا آخر عمرش نتواند بر ترس خود غلبه کند و مجبور باشد همیشه از شرایطی که او را دچار حمله وحشت‌زدگی می‌کند دور بماند.

درمان گیاهی فوبیا:

طب سنتی برای درمان گیاهی فوبیا نیز راهکارهایی ارائه کرده است. این طب با توجه به طبع فرد مبتلابه فوبیا برای او دم‌نوش‌های گیاهی یا ترکیبی از چند دم‌نوش گیاهی را توصیه می‌کند. برای مثال شخصی که از حضور در فضاهای بسته مانند آسانسور واهمه دارد، درصورتی‌که طبع گرمی داشته باشد می‌تواند از دم‌نوش‌های ترکیبی گل‌گاو‌زبان، سنبل‌الطیب و بادرنجبویه استفاده نمایند.

فوبیا هم مانند دیگر بیماری‌ها و مشکلات راه‌های درمان زیادی دارد. بهتر است با شناخت فوبیای خود به فکر درمان آن‌هم باشید. سایت #رژیم من از مشاوره و توصیه‌های مشاورین ما بهره‌مند شوید.