هورمون گرسنگی یا هورمون اشتها چیست ؟

بسیاری از افراد استعداد بالایی برای چاقی دارند و بسیاری دیگر اشتهای زیادی به غذا ندارند؛ به همین دلیل زود سیر شده و میزان کمتری غذا می‌خورند. به این دلیل است که بسیاری از افراد تصور می‌کنند، این مسئله زمینه ژنتیکی دارد؛ البته بخش ژنتیکی این مسئله را نمی‌توان نادیده گرفت، با این‌حال بخشی از آن نیز به سبک زندگی و شرایط فرد بستگی دارد. به همین دلیل در این مطلب از ابوفاضل شاهین شهر می‌خواهیم تاثیر هورمون گرسنگی و هورمون سیری را در چاقی و افزایش وزن توضیح دهیم؛ پس تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.

در هنگام گرسنگی کدام هورمون فعال می‌شود ؟

برای اینکه بدانیم هورمون گرسنگی ویا هورمون اشتها چیست؛ باید متوجه شویم در هنگام گرسنگی کدام هورمون فعال می‌شود؟! اصلی‌ترین و مهم‌ترین هورمون گرسنگی را گرلین می‌نامند. هورمون گرلین از دیواره معده ترشح شده و پس از ورود به خون، از طریق خون به سمت مغز می‌رود و در نتیجه سبب تحریک احساس گرسنگی و نیاز به مصرف غذا می‌شود. عملکرد هورمون گرسنگی یا همان گرلین، به صورت چرخه است، بدین صورت که در فواصل حدود ۴ ساعت یکبار، میزان آن افزایش پیدا می‌کند و پیش از مصرف وعده غذایی به دو برابر حد عادی می‌رسد؛ پس از آن‌که فرد وعده غذایی خود را میل نمود تا حدود یک ساعت پس از آن کاهش می‌یابد و در انتهای این یک ساعت، به کمترین حد خود می‌رسد. جالب است بدانید حتی در هنگام خواب نیز سطح هورمون گرلین افزایش می‌یابد.

از آنجایی که هورمون گرسنگی به صورت یک چرخه عمل می‌کند، می‌توانید وعده‌های غذایی خود، یعنی صبحانه، ناهار، میان وعده و شام را در فواصل زمانی مشخص میل نمایید. افرادی که اضافه وزن دارند نیز بهتر است زمانی که احساس گرسنگی بیش از حد می‌کنند، حتی اگر تا وعده بعدی غذای آن‌ها مانده است؛ چیزی بخورند تا مانع از ترشح بیشتر هورمون گرلین شوند.

البته اضافه وزن و چاقی به معنای بالاتر بودن سطح هورمون گرلین در بدن نیست؛ یعنی لزوماً افرادی که چاق‌تر هستند، هورمون گرلین بیشتری ندارد. در حقیقت این مسئله برعکس است؛ افرادی که چاق هستند، سطح گرلین کمتری دارند؛ با این حال گیرنده‌های هورمون گرسنگی در آن‌ها حساس‌تر و فعال‌تر است. همچنین افرادی هستند که به دلیل اختلال سندروم پرادر ویلی که یک اختلال ژنتیکی است، سطح هورمون گرسنگی آن‌ها بسیار بالا بوده و به همین دلیل پرخوری زیادی دارند.

هورمون سیری یا هورمون کنترل گرسنگی

هورمون‌های زیادی هستند که در روده و مغز به تنظیم شدن اشتها کمک می‌کنند؛ برای مثال کولسیستوکینین و یا شاخص ترشح کورتیکورپین سبب کاهش اشتها می‌شوند؛ اما هورمونی که آن را به عنوان هورمون کنترل گرسنگی و‌یا هورمون سیری می‌شناسند، لپتین نام دارد. لپتین از سلول‌های چربی ترشح می‌شود و پس از انتقال به مغز، از طریق خون به مغز رفته و اشتها را سرکوب می‌کند، یعنی سلول‌های چربی همچون یک غده درون ریز، هورمون سیری را ترشح می‌کنند؛ بنابراین هرچه میزان چربی در یک فرد بیشتر باشد، هورمون سیری در او نیز بیشتر است که نشان‌دهنده میزان بالای ذخیره انرژی در آن شخص است.

بنابراین چرا افراد چاق احساس سیری نمی‌کنند، با اینکه به دلیل چربی بیشتر، لپتین بیشتری در خون خود دارند؟! برای پاسخ به این سوال باید بگوییم همچون حالتی که در هنگام دیابت نوع دو اتفاق می‌افتد و سلول‌های بدن با وجود انسولین در خون، نمی‌توانند آن را دریافت کنند و در حقیقت مقاومت به انسولین پیدا کرده‌اند؛ در بدن افراد چاق نیز مقاومت به لپتین اتفاق می‌افتد که بیشتر به دلیل چربی‌های شکمی و احشایی است. برخی از مطالعات نشان داده است هضم گلوتن نیز در ایجاد مقاومت به لپتین تاثیر دارد؛ اما هنوز به‌طور کامل اثبات نشده است. با ایجاد مقاومت به لپتین نه‌تنها اشتها افزایش پیدا می‌کند، بلکه سوخت‌وساز نیز کم می‌شود و به همین دلیل مصرف امگا ۳ و آنتی‌اکسیدان‌هایی که التهاب را کاهش می‌دهند، در بهبود عملکرد هورمون سیری موثر هستند.

تاثیر سایر هورمون‌ها و ژنتیک در چاقی

یکی از مهم‌ترین انواع هورمون‌هایی که با هورمون سیری عمل می‌نماید، دوپامین است. دوپامین را اغلب به عنوان هورمون فعال کننده بخش لذت در مغز می‌دانند که می‌تواند بر خلق و خوی افراد و حتی میزان غذا خوردن تاثیر بگذارد. در افراد چاق مسیر دوپامین تغییراتی می‌کند؛ در نتیجه به پرخوری آن‌ها می‌انجامد. از آن جایی که غذا خوردن به دلیل ایجاد حس لذت، سبب افزایش دوپامین می‌شود؛ درنتیجه مصرف غذاهای چرب ویا شیرین که قند بالایی دارند، دوپامین را بیشتر افزایش می‌دهند؛ در نتیجه افراد در فواصل زمانی کمتری، به غذا نیاز دارند؛ زیرا می‌خواهند سطح دوپامین در مغز و احساس لذت را افزایش دهند و به همین دلیل غذای بیشتری مصرف می‌کنند. برای کنترل این مسیر دانشمندان توصیه می‌کنند افراد حتماً صبحانه مصرف نمایند و در صبحانه خود از ۳۵ گرم پروتئین استفاده کنند. صبحانه با پروتئین بالا همچون گوشت، مرغ، تخم مرغ، ماهی، پنیر، بادام زمینی و دانه‌های سویا می‌تواند از افزایش هورمون گرسنگی برای مدت طولانی‌تری جلوگیری کند که این به دلیل بالا ماندن سطح دوپامین است.

ژنتیک نیز بر چاقی تاثیر دارد؛ برای مثال در برخی از افراد با ژنتیک خاص، میزان گیرنده‌های دوپامین کمتر است و به همین دلیل این افراد ریسک بالاتری برای اعتیاد به مصرف غذا، الکل و مواد مخدر دارند که دلیل آن کاهش احساس رضایت در فرد است که ایجاد پرخوری می‌نماید. افراد دیگری نیز ژنی به‌نام FTO دارند که سبب افزایش احساس گرسنگی در یک بازه زمانی مشخص، نسبت به افراد عادی در همان بازه زمانی، می‌نماید. این افراد هورمون گرسنگی بیشتر و هورمون سیری کمتری دارند و در بدن خود سلول‌های چربی بیشتری تولید می‌نمایند.

تاثیر سبک زندگی در کاهش وزن

ممکن است با مطالعه این مطلب درباره هورمون گرسنگی و‌یا نقش ژنتیک در چاقی، به این نتیجه برسید که نمی‌توان چاقی را درمان کرده و به تناسب اندام رسید؛ در حالی‌که این تفکر اشتباه است؛ زیرا سبک زندگی صحیح، نه‌تنها می‌تواند سطح هورمون‌های بدن را تنظیم کند، بلکه می‌تواند از تاثیر برخی ژن‌ها و تولید فراورده‌های آن‌ها نیز جلوگیری کند. بنابراین چنانچه ورزش‌کردن و مصرف غذاهای سالم را در رژیم غذایی خود قرار دهید و از یک رژیم غذایی اصولی پیروی نمایید؛ می‌توانید به تناسب اندام و وزن مناسب خود برسید. به همین دلیل ما رژیم‌های بهاره ابوفاضل شاهین شهر را به شما پیشنهاد می‌دهیم که نه‌تنها به سلامت و تناسب اندام شما اهمیت می‌دهند؛ بلکه می‌توانید در کنار آن با دریافت ورزش مورد نیاز خود، سبک زندگی خود را تغییر داده و راحت‌تر به تناسب اندام برسید. برای دریافت رژیم غذایی بر روی
#.